Tại phiên thảo luận dự án Luật Thanh tra sửa đổi sáng 22/5, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong giải trình làm rõ nhiều nội dung đại biểu quan tâm.

Dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) theo hướng quy định hệ thống cơ quan thanh tra được tổ chức theo 2 cấp gồm: Thanh tra Chính phủ và Thanh tra tỉnh. Bên cạnh việc bỏ thanh tra Bộ, sở, ngành, huyện, dự thảo luật quy định giữ các cơ quan thanh tra trong quân đội nhân dân, công an nhân dân, ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Tại phiên thảo luật, một số ý kiến đề nghị làm rõ tại sao còn quy định tổ chức cơ quan thanh tra trong công an, quân đội, ngân hàng Nhà nước.

Giải trình vấn đề đại biểu nêu trên, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, Kết luận số 134 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư không nêu kết thúc hoạt động của các cơ quan thanh tra trên. Dự thảo luật kế thừa quy định của Luật Thanh tra năm 2022. Đồng thời, việc quy định như dự thảo phù hợp với tính đặc thù, mô hình tổ chức của ngành dọc của ngành công an, quân đội, ngân hàng Nhà nước.

Tổng Thanh tra Đoàn Hồng Phong cho biết, theo Kết luận 134, các cơ quan không còn thanh tra thì thực hiện kiểm tra chuyên ngành theo quy định của pháp luật.

Thể chế hóa chủ trương này, khoản 1 Điều 61 của dự thảo luật đã quy định, thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước có trách nhiệm tổ chức kiểm tra việc chấp hành chính sách, pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý nhà nước. Để tạo điều kiện pháp lý cơ sở đầy đủ, dự thảo luật đã giao Chính phủ quy định về hoạt động kiểm tra trong các ngành, lĩnh vực.

Tổng Thanh tra Chính phủ cũng nhấn mạnh, dự thảo luật đã có những quy định nhằm xử lý chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động thanh tra với kiểm toán Nhà nước.

Cụ thể, tại khoản 1 Điều 56 quy định rõ, khi tiến hành hoạt động thanh tra, kiểm toán Nhà nước, nếu phát hiện chồng chéo, trùng lặp, cơ quan thanh tra phối hợp với cơ quan kiểm toán Nhà nước để xử lý, bảo đảm một nội dung hoạt động của tổ chức, cá nhân chỉ là đối tượng của một cơ quan thanh tra hoặc cơ quan kiểm toán Nhà nước.

Dự thảo luật không quy định việc xử lý chồng chéo, trùng lắp giữa hoạt động thanh tra, với hoạt động giám sát, kiểm tra chuyên ngành, do đây là các hoạt động có sự khác nhau về nội dung, phạm vi, thời gian, trình tự, thủ tục, phương pháp tiến hành.

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tham mưu Chính phủ ban hành nghị định, trong đó có quy định về việc xử lý chồng chéo, trùng lặp giữa hoạt động thanh tra với hoạt động giám sát, kiểm tra chuyên ngành.

Một nội dung được đề cập trong dự thảo luật là bổ sung quy định tạm dừng thanh tra trong trường hợp "tình hình thực tế ảnh hưởng đến việc tiến hành thanh tra trực tiếp theo yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền".

Giải trình nội dung này, Tổng Thanh tra Chính phủ cho rằng, quy định trên là dựa trên cơ sở thực tiễn, do lực lượng của cơ quan thanh tra có hạn, trong khi vừa phải thực hiện nhiệm vụ thanh tra theo kế hoạch, vừa phải thực hiện nhiệm vụ đột xuất.

Thanh tra Chính phủ thực hiện nhiệm vụ đột xuất theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, Chính phủ, Thủ tướng, còn Thanh tra tỉnh là theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh.

Trong trường hợp này, cơ quan thanh tra phải tạm dừng một số cuộc thanh tra đang tiến hành theo kế hoạch để tập trung lực lượng thực hiện nhiệm vụ chính trị theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền.

Luật Thanh tra hiện hành quy định “các cơ quan thanh tra được trích một phần từ các khoản tiền thu hồi phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách Nhà nước theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội”.

Dự thảo luật quy định theo hướng kế thừa quy định trên vì không có vướng mắc, đang thực hiện ổn định. Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quy định rất cụ thể tỷ lệ trích, theo Tổng Thanh tra Đoàn Hồng Phong.